Oldukça işlevsel olan vinçler, insan gücünün başa çıkamadığı durumlarda, özellikle yükleme ve boşaltma konusunda kullanılan makinelerdir. Gerekirse 360 derece dönebilen, yukarıya ve aşağıya kolaylıkla hareket edebilen standart vinçler, 60 tona kadar taşıma kapasiteleri ve 40 metreye kadar uzanabilen yapıları ile birçok yerde rahatlıkla kullanılabilmektedir.
Çeşitli doğrultularda hareket ederek ağır yükleri istenilen yere taşımaya yarayan vinçler,imalathanelerde, fabrikalarda, atölyelerde, açık ve kapalı alanlarda ve çok katlı inşaat alanlarında kullanılırlar. Monoray vinçler, sabit vinçler, tek kirişli vinçler, çift kirişli vinçler, alçak tavan vinçleri, pergel vinçler ve gezer köprülü vinçler gibi kullanım amacına uygun olarak tasarlanmış çok çeşitli vinçler bulunmaktadır. Bunlardan biri de çift kirişli gezer köprü vinçleridir.
40 tona kadar çıkabilen kaldırma kapasiteleri ile özellikle ağır işler için uygun bu makinelerde, yükün kaldırılması, makaralar üzerinden geçen tel halatlar ile sağlanır. Makara sayısı artırılarak vincin mekanik verimi de artırılır. Genellikle büyük inşaat alanlarında rastlanan büyük hareketli vinçler, basit kollu vinçlerin daha geliştirilmiş bir şeklidir. Bunlar bir ray üzerine yerleştirilerek inşaat alanında hareket ettirilir. Ağır yüklerin taşınması gereken büyük atölyelerde de gezer köprü vinçler kullanılır.
Vinç yolları üzerinde hareket eden çift kirişli gezer köprü vinçleri, tek kirişli olanlara göre daha yüksek bir kaldırma kabiliyetine sahiptirler. Ancak bunu sağlayabilmek için de ana kirişleri, tek kirişli gezer köprü vinçlerine göre daha aşağıdadır.
Çift kirişli gezer köprü vinçleri de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın çıkardığı İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nin Ek 3 Bakım, Onarım ve Periyodik Kontroller İle İlgili Hususlar başlıklı ekinde, kaldırma ve iletme araçları grubunda yer almaktadır.
Çift kirişli gezer köprü vinçleri, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve bu şekilde havada tutabilecek güçte olmalıdır. Yine çift kirişli gezer köprü vinçlerinin bu yüke dayanıklı yük frenleri bulunmalıdır. Yapılacak periyodik kontroller, mutlaka makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından gerçekleştirilmelidir ve çift kirişli gezer köprü vinçlerinde ilk bakılacak noktalar az önce açıklanan özellikler olmalıdır.
Eğer muayene ve kontrol işlemleri tahribatsız muayene yöntemleri ile yapılacaksa, bu kontrollerin sadece TS EN 473 standardına göre eğitim almış mühendisler, teknikerler veya yüksek teknikerler tarafından yapılması gerekir.
“TS EN 473 Tahribatsız muayene, Tahribatsız muayene personelinin vasıflandırılması ve belgelendirilmesi, Genel kurallar” standardı Türk Standartları Enstitüsü tarafından 2010 yılında çıkarılmış ancak 2013 yılında iptal edilerek yerine “TS EN ISO 9712 Tahribatsız muayene (NDT) personelinin kalifikasyonu ve belgelendirme, Genel özellikler” standardı yayınlanmıştır.
Kullanımları sırasında tehlike yaratabilecek özellikte bulunan bu vinçlerin, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre, ilgili standartlarda farklı bir süre belirtilmemişse, yılda en az bir kere kontrol ettirilmesi bir gerekir. Yine aynı yönetmelikte bu kontroller sırasında dikkate alınması gereken standartlar da sayılmıştır.
