İlk defa 1931 yılında bir Alman patenti ile başlayan ultrasonik kontrol, daha sonra 40'lı yıllarda endüstride kullanılmaya başlnmıştır Elektroniğin gelişimi bu tekniğin pratik bir muayene metodu olarak gelişmesine büyük katkı sağlamıştır. Şimdi tahribatsız muayenenin temel metotlarından biri haline gelmiştir.
Bu testin çalışma prensibi, yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak yapılan bir malzeme kontrol yöntemi olarak anlatılabilir. Kontrol edilmek istenen malzeme içine yüksek frekanslı ses dalgaları gönderilir. Bu sırada ses dalgaları, yolu üzerinde bir engele rastlarsa yansıma yapar. Bu sırada çarpma açısına bağlı olarak yansıyan sinyaller, ultrasonik kontrol aracının ekranında dalga çizgileri meydana getirir. Elde edilen bu değerler ile, hem malzeme içindeki engelin koordinatları hesaplanır hem de dalgaların yüksekliğine göre engelin büyüklüğü ortaya çıkar. Hatta engelin türü konusunda bir fikir elde etmek de mümkündür.
Hacimsel hatalar yada karşılaşılan çatlak benzeri yüzey hatalar, özellikler basınçlı ekipmanlarda, bu test sayesinde kolayca belirlenebilir. Bu işlemin farklı metodları vardır. Mesela iletme ve yansıma yöntemi ile muayenesi yapılacak basınçlı ekipmana belli bir noktadan yüksek frekanslı ses dalgaları gönderilir. Bu dalgalar kontrol cihazının ekranında ekolar halinde görülür. Bu ekolar izlenerek basınçlı ekipmanda hata bulunup bulunmadığı tespit edilir.
Bir diğer yöntem olan rezonans yönteminde ise, muayene edilecek basınçlı kapların üzerine gönderilen frekans ses dalgaları sabit değildir. Ultrasonik muayene aracından gelen ses dalgalarının frekansı, basınçlı kapların doğal frekansı ile aynı olunca genişlik artar. Bu genişlik artışı ultrasonik muayene aracının ekranına yansıyan ekolardaki dalga boyları arasındaki mesafeden anlaşılır. Bu yöntem paralel yüzeyli basınçlı kapların kalınlıklarının ölçülmesinde de kullanılır.
Ultrasonik testlerde en yaygın kullanılan dalga türleri boyuna (basınç) ve enine (kesme) olan dalgalardır. Test sırasında basınçlı kapların içinde ilerleyen dalgalar boyuna dalgalardır, yani basınç dalgalarıdır.
Ultrasonik test ve muayene işlemlerinde yapılabilecek ölçümler, Boyut (kalınlık), Boy ve kalınlık, Ultrasonik termometre (sıcaklıkta boyut değiştirme) , Yüzey sertliğii Özelliklerin tespiti, Tane büyüklüğü, ayrışan fazlar, kalıntılar, soğuk ve sıcak işlem dereceleri, İç gerilmelerin tespiti ve hataların tespitidir.
Ultrasonik muayene ve testlerin diğerlerine göre belli üstünlükleri bulunmaktadır. Mesela, basınçlı kapların hataları üç boyutlu olarak tespit edilebilir. Bu hataların tespitinde hassastır. Bu testleri uygulamak kolaydır. Fazla sarf malzemesi kullanımı gerektirmez. Özellikle kalın basınçlı kaplarda, düzlemsel hatalar daha duyarlı bir şekilde tespit edilebilir.
Ultrasonik Kontrolün Avantajları aşağıdaki gibi listelenebilir.
Malzemenin sadece bir tarafından giriş yeterlidir,
Çok türde malzemelerde kullanılabilir,
Düzlemsel iç süreksizliklerin bulunmasında en uygun yöntem,
Taşınabilir olması,
Yüksek nüfuziyet yeteneği
Anında sonuç verme,
Otomatik sistemlere adapte edilebilme
Daha kapsamlı bilgi için iletişim adreslerimizden ve telefon numaralarımızdan uzman ekibimize ulaşabilir, her türlü sorunuza yanıt alabilirsiniz.
